GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU

1-GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA NEDİR?
Güveni kötüye kullanma suçunun hukuki konusunu “başkasına ait olup da, muhafaza etmek veya belirli
bir şekilde kullanmak üzere zilyetliği kendisine devredilmiş olan mal” oluşturmaktadır. Burada failin
kendisine devredilmiş malı amacı dışında kullanması veya bu devir olgusunu inkar etmesi söz konusudur.
Suçun faili kendisine zilyetliğin devredildiği kişidir. Güveni kötüye kullanma suçu ile hem mülkiyet
hakkı, hem zilyetlik hem de kişilerin sözleşmeleri nedeniyle birbirlerine karşı duydukları güven olgusu
korunmaktadır. Verilen malda amacı dışında tasarrufta bulunmak çeşitli şekillerde meydana gelebilir.
Malı tüketme, başkasına rehnetme, başka bir mala dönüştürme, harcama buna örnek verilebilir. Güveni
kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için ortaya maddi bir hasarın çıkması şart değildir.
2- GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNUN ŞARTLARI NELERDİR?
Sebep olunan hukuka aykırılığın güveni kötüye kullanma suçu olarak nitelendirilebilmesi için TCK m.
155’te yer alan unsurların meydana gelmesi gerekmektedir. Güveni kötüye kullanma suçunun
oluşabilmesi için gerekli şartlar şu şekildedir:
Ortada sözleşmesel bir ilişki olmalıdır: Fail ile mağdur arasındaki sözleşme türünün herhangi bir
önemi bulunmamakla birlikte arada sözleşmesel bir ilişkinin olması zorunludur. Aradaki
sözleşmenin yazılı veya sözlü şekilde yapılmış olması yeterlidir.
Suça konu malın zilyetliği mal sahibinin rızası dahilinde devredilmelidir: Suça konu malın
mağdurun rızası dahilinde faile teslim edilmiş olması gerekmektedir. Malın sahibinin rızası dışında
elinden çıkması veya zorla gasp edilmesi durumunda güveni kötüye kullanma suçu oluşmamaktadır.
Mal bir başkasına muhafaza etmesi veya belirli bir şekilde kullanması için devredilmelidir: Mal
sahibi malın zilyetliğini devrederek, devralan kişiye o mal üzerinde bazı işlemlerde bulunma, malı
kullanma, saklama gibi yetkileri verebilir. Güveni kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için de
malın zilyetliğinin muhafaza edilmesi veya belirli bir şekilde kullanılması için devredilmesi
gerekmektedir.
Fail, malın kendisine devredildiği olgusunu inkar etmeli veya malı devir amacının dışında iş veya
işlemlere dahil etmelidir: Güveni kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için failin aradaki
sözleşmesel ilişkiyi yani devir olgusunu inkar etmesi veya kendisine devredilen yetkileri aşacak
şekilde davranması gerekmektedir. Örneğin kişi kendisine kullanılmak üzere bırakılan bir malı mal
sahibinin rızası dışında sattığında güveni kötüye kullanma suçunu işlemiş olacaktır.
3- GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU CEZASI
Güveni kötüye kullanma suçu cezası, suçun hangi şekilde işlendiğine göre değişir. Suçun yukarıda
anlattığımız temel şeklinde, yani basit güveni kötüye kullanma suçu cezası, 6 aydan 2 yıla kadar hapis
cezası ve adli para cezasıdır.Kanun, suçun cezası olarak hem hapis cezasına hem de adli para cezasına
birlikte hükmedilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Suçun nitelikli halleri işlenirse, yani hizmet nedeniyle
güveni kötüye kullanma, meslek ve sanat, ticaret ilişkisinden kaynaklanan güveni kötüye kullanma veya
başkasının mallarını idare etmek yetkisinin gereği olarak tevdi ve teslim edilmiş eşya hakkında güveni
kötüye kullanma hallerinde güveni kötüye kullanma suçu cezası, 1 yıldan 7 yıla kadar hapis ve üçbin
güne kadar adlî para cezasıdır. Suçun nitelikli hallerinde de fail hakkında hem hapis cezasına hem de adli
para cezasına birlikte hükmedilmelidir.
4- ŞİKAYET, ZAMANAŞIMI, UZLAŞTIRMA VE GÖREVLİ MAHKEME
Güveni kötüye kullanma suçu, basit ve nitelikli hal olmak üzere ikişekilde işlenebilir. Suçun basit şekli
şikayete tabidir. Şikayet süresi, suçun işlendiğinin ve failinin öğrenildiği tarihten başlamak üzere 6 aydır.
Suça dair şikayet hakkı 6 ay içerisinde kullanılmaz ise, bir daha aynı fiil ile ilgili şikayethakkı
kullanılamaz.
Suçun nitelikli halleri, takibi şikayete bağlı suçlar arasında değildir, bu nedenle bir şikayet süresi yoktur.
Suçun nitelikli hallerinin dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Müşteki davaya katılmak istiyorsa
zamanaşımı süresi içinde her zaman şikayet hakkını kullanılabilir.
Güveni kötüye kullanma suçu (TCK md.155), taraflar arasında uzlaşma prosedürü uygulanmasını
gerektiren suçlardandır. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda, gerek soruşturma gerekse kovuşturma
aşamasında suç vasfının ortaya çıkması halinde öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma
sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir.
Güveni kötüye kullanma suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine
getirilir.